DİŞLİ MALZEMESİNİN SEÇİMİ VE BOYUTLANDIRILMASI

İmal edilen kremayer düz dişlinin malzemesi, kolay işlenmesi sebebiyle polyamid türü plastik bir malzeme seçildi. Başlangıçta, modülü 6 mm, diş sayısı 7 ve basınç açısı 20° olan bir kremayer düz dişlinin boyutlandırılması yapıldı. Bu ölçülere göre, imal edilecek kremayer düz dişlinin taslağı hazırlandı. Dişli taslağının boyutları, dişlinin modülü ve diş sayısı  dikkate alınarak aşağıdaki formüllere göre hesaplandı.

Modül                           :  M                                             1

Adım(hatve)                  : T=M´p                               2

Diş üstü yüksekliği        : h₁=1´M=´M                 3

Diş dibi yüksekliği        :  h₂=1.167´M=M        4

Toplam diş yüksekliği   : h_z=h₁+h₂=M             5

Diş kalınlığı                  : S₀=         6

Dişler arası  boşluk       :                     7

 

 Şekil 1. İmalatı yapılan dişlinin boyutlandırılması ve taslak resmi.

Şekil 2’de görüldüğü gibi dişli taslağı, tezgah tablasına cıvata ve pabuçlarla uygun bir şekilde bağlanarak, 10^-3  hassasiyetinde bir komparatör ve 90° lik bir gönye ile dikliği ve paralelliği ayarlanmıştır. İmalat işlemi için Æ4 mm çapında HSS bir parmak freze çakısı kullanılmıştır.

 Şekil 2. İş parçasının CNC freze tezgahına bağlanması.

3. CNC İMALAT PROGRAMI İLE İŞ PARÇASININ HAZIRLANMASI VE UYGUN ÇAKI SEÇİMİ

Taslağı hazırlanan kramayer düz dişlinin evolvent profile sahip diş profilleri AUTO-CAD 2000 programı kullanılarak evolvent eğrisinin çizim kuralına göre, sağ ve sol evolvent yüzeylerinden birinin X ve Y koordinat noktaları ile evolvent profile sahip yüzeylerdeki ρ eğrilik yarıçapları tespit edilerek hazırlanmıştır. Sağ ve sol evolventler birbirlerine göre simetrik olduklarından her iki yüzeyin X, Y ve ρ eğrilik yarıçap değerleri mutlak değer olarak birbirine eşittir. Elde edilen bu değerlere göre tek dişin fanuk programlama dilinde CNC imalat programı hazırlandı. Daha sonra modülü 6 mm ve diş sayısı 7 olan bir kramayer dişlinin adımı hesaplanarak M98 ve M99 alt program kodlarına göre CNC imalat programı hazırlandı.

C programlama dili kullanılarak CAM kodlarının elde edilebilmesi için uygun parmak freze çakısının seçilmesine dikkat edilmelidir. Bu yüzden, Şekil 1 de görüldüğü gibi bir kramayer dişlinin temel boyutlarını hesaplanmasında kullanılan formüllerin dikkate alınması gerekir. Bu formüllere göre hesaplanancak olan kramayer dişlinin boyutlarına göre uygun parmak freze çakısı seçilmediği zaman, kramayer dişli hatalı olarak imal edilebilir. Bu yüzden parmak freze çakısı dişlinin diş dibi çapından küçük seçilmelidir.

Burada kramayer dişli imal edilirken, parmak freze çakısı diş yüzeyine paralel, ρ eğrilik yarıçapı kadar bir yörüngeyi takip etmektedir.

Herhangi bir kramayer dişlinin CAM kodlarının türetilebilmesi için C programlama dilinin grafik fonksiyonları kullanılarak hazırlanan C  programının akış şeması aşağıdaki gibidir.

Aşağıda akış şeması verilen C programı çalıştırıldığı zaman, program içerisinde açılan dosyaya CAM kodlarıda yazılmaktadır. Burada türetilecek olan CAM kodlarının yazdırılacağı, dosyanın adı, iş parçası üzerine açılacak olan diş sayısı (Z) ve hatvesi (T) girilmelidir.